زمینه ها و فعالیت های سازمان های مردم نهاد
شکل‌گیری فعالیت‌های مدنی و سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه معلولیت حاصل چند عامل بوده است.در مواردی افرادی که به فعالیت‌های آموزشی یا انسان‌دوستانه علاقه داشتند یا با اقدامات حمایتی مدرن در غرب آشنا شدند، در مواجه با مساله معلولیت، اقدام به تاسیس نهادهایی مدنی کردند. در ادامه می توانید با فعالیت‌های عمده این سازمان‌های جامعه مدنی حوزه معلولان آشنا شوید.
زمینه ها و فعالیت های سازمان های مردم نهاد
شکل‌گیری فعالیت‌های مدنی و سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه معلولیت حاصل چند عامل بوده است. در مواردی افرادی که به فعالیت‌های آموزشی یا انسان‌دوستانه علاقه داشتند یا با اقدامات حمایتی مدرن از افراد دارای معلولیت در غرب آشنا شدند، در مواجه با مساله معلولیت، اقدام به تاسیس نهادهایی مدنی کردند. دسته دیگری از سازمان‌ها توسط افراد دارای معلولیت و/یا خانواده‌هایشان شکل گرفتند تا برای جبران کاستی‌های خدمات عمومی، ایجاد فضایی برای حضور افراد دارای معلولیت و خانواده‌هایشان و مطالبه‌گری اقدام کنند.
نهادها یا سازمان‌های مدنی که به مساله معلولیت پرداخته‌اند را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
1) سازمان‌هایی که مستقیماً اهداف و برنامه‌هایشان درباره معلولیت است که شامل اکثر نهادهاست. مانند جامعه معلولین ایران و انجمن اتیسم ایران2) سازمان هایی که فعالیت‌شان مستقیماً با مساله معلولیت ارتباطی ندارد اما به فراخور یا ضرورت فعالیت‌هایشان، به مساله معلولیت نیز می‌پردازند.مانند شورای کتاب کودک که در همکاری با یونیسف و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، برای پروژه فراگیرسازی و مناسب‌سازی کتابخانه کانون مشارکت داشته است.
اکثر سازمان های مردم نهاد جزء دسته اول قرار می گیرند. فعالیت‌های این سازمان‌ها بسیار متنوع است که بسته به نوع معلولیت، منابع سازمان و محدودیت ها ممکن است شکل‌های اجرایی متفاوتی داشته باشد.
برخی سازمان‌ها بر یکی از بخش‌های فعالیت خود بیشتر تمرکز دارند اما اغلب آن‌ها کمابیش به اقدامات ترویجی، آموزشی، مددکاری، درمانی و توان‌بخشی و ... می‌پردازند. اما گاهی سازمان‌های مدنی با این موضوع روبه‌رو شده‌اند که امکان‌پذیر شدن یا به ثمرنشستن اقدامات اجتماعی‌شان، مستلزم اقداماتی خدماتی و خیریه ای ست.
به عنوان مثال مدیر عامل یکی از سازمان‌های غیردولتی می گوید:
« حمایت مالی و تسهیل تهیه ویلچر ظاهراً اقدامی توزیعی و خیریه‌ای ست. اما اگر بنا باشد که حضور افراد دارای معلولیت در جامعه ترویج و تقویت شود، بخشی از افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی باید دارای ویلچر باشند که بتوانند در بیرون از منزل حضور داشته باشند و در فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی، هنری مشارکت کنند. اما وقتی فرد دارای معلولیت به دلیل طرد اجتماعی، ناپذیرایی نظام آموزشی و در نهایت فقدان امکان اشتغال توان تامین هزینه خرید ویلچر ندارد و نهادهای دولتی نیز کمکی نمی‌کنند، راهی وجود ندارد جز این‌که اگر توان و امکانش در سازمانی مدنی وجود داشت، برای آن اقدام شود.»
از این حیث می‌توان گفت:
اقدامات توزیعی به خودی خود مثبت یا منفی ارزیابی نمی‌شوند، بلکه ارزیابی منفی آن‌جاست که این اقدامات بدون برنامه و تنها با هدف توزیع و بدون چشم‌انداز و هدفی اجتماعی انجام می‌شوند.
به صورت کلی، می‌توان فعالیت‌های عمده سازمان‌های جامعه مدنی در حوزه معلولیت را، در چارچوب اقدامات زیر طبقه‌بندی کرد.برای آگاهی بیشتر در مورد هریک از این اقدامات، می توانید بر روی هر یک از عنوان ها کلیک کنید:
