شهرداری
شهرداریها نهادهایی عمومی و غیردولتی هستند. به موجب آخرین مستند قانونی کشور در حوزه معلولیت که قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت نام دارد، شهرداریها در حوزه مناسبسازی، دسترسپذیری و تردد و تحرک و نیز فرهنگسازی و ارتقا آگاهیهای عمومی مکلف به انجام وظایفی شدهاند که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.
ماده 4: شهرداریها موظفند که صدور پروانه احداث و بازسازی و پایانکار برای تمامی ساختمانها و اماکن با کاربری عمومی، از جمله مجتمعهای مسکونی، تجاری، اداری، درمانی و آموزشی را به رعایت ضوابط و استانداردهایی برای دسترسیپذیری افراد دارای معلولیت، توسط مجری، مشروط کنند.
ماده 5: وزارتخانه های راه و شهرسازیِ کشور و شهرداریها مکلفند نسبت به مناسبسازی و دسترسپذیری کلیه پایانهها، ایستگاهها، تاسیسات سازمانها و ناوگان حملونقل درونشهری و برونشهری مطابق یا قوانین داخلی و استانداردهای بین المللیِ افراد دارای معلولیت اقدام کنند. امکان بهرهمندی این افراد از ناوگان حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی را فراهم نمایند و کارکنان خود را جهت همیاری عملی و صحیح با مسافران دارای معلولیت، آموزش دهند.
ماده 5، تبصره 1: شهرداریها مکلفند جهت امکان تردد افراد دارای معلولیت شدید، سامانههای حمل و نقل ویژه این افراد ایجاد نمایند و دولت مکلف است در تشکیل این سامانهها به شهرداریهای فاقد اعتبارات لازم، کمک نماید.
ماده 5،تبصره 2: استفاده افراد دارای معلولیت شدید از سامانههای حمل و نقل ریلی و اتوبوسرانی درونشهری دولتی و عمومی رایگان و استفاده این افراد از سامانههای برونشهری ریلی، هوایی، دریایی دولتی و عمومی نیم بها است.
ماده 20: شهرداریها و سایر نهادهای دارنده سالنهای نمایش فیلم مکلفند، بدون اخذ هزینه، امکان نمایش آگهیِ(تیزرهای آموزشی) مورد تایید سازمان بهزیستی، در خصوص حقوق افراد دارای معلولیت و چگونگی تعامل با این افراد را فراهم آورند.
ارائه تصویری از برنامهها و اقدامات شهرداریها در حوزه معلولیت کار آسانی نیست، چرا که شهرداریهای نقاط مختلف کشور از یک برنامه واحد پیروی نمیکنند و هر یک به فراخور موقعیت شهری که در آن هستند و منابع مالی که در اختیار دارند، برنامههای ویژه ای را دارند. بنابراین برای اشاره دقیق به دستاوردها و چالشها لازم است تا هر یک از شهرداریهای کشور به طور جداگانه مورد بررسی قرار داده شوند. چون در گزارش تهیه شده امکان چنین بررسی وجود نداشت، صرفا به اختصار به برخی موارد مشترک میان این نهادها اشاره می کنیم.