مفهوم معلولیت

آیا واژه«معلولیت»، برای توصیف این پدیده ی زیستی-اجتماعی کافی و مناسب است؟

آیا معلولیت همان نقص فیزیکی یا ذهنی در فرد است؟

معلولیت همواره موضوعی پیچیده، چند بعدی و بحث‌برانگیز بوده است.بر اساس رویکرد قدیمی اما شایع پزشکی، معلولیت مجموعه‌ای از مشکلات پزشکی  است که نیاز به اصلاح و توانبخشی دارد. این مدل کودکان و بزرگسالان دارای معلولیت را با نقص‌هایشان تعریف می‌کند. اما در دهه های اخیر، با  تغییر دیدگاه‌ها در زمینه معلولیت از «مدل پزشکی» به یک«مدل اجتماعی»و سپس به دیدگاه‌های «حقوق بشری»، توصیف معلولیت و کودک دارای معلولیت نیز تغییر کرده است.

تعریف معلولیت چیست؟

با وجود شباهت‌های زیاد در تعریف معلولیت توسط محققان و سازمان های مختلف، اما به دلایل مختلف، یک تعریف قانونی جهانی در ارتباط با معلولیت وجود ندارد. از طرفی همگام با تغییر دیدگاه‌ها در زمینه معلولیت، توصیف معلولیت توسط سازمان جهانی بهداشت نیز تغییر کرده است که مهمترین وجه تمایز آن به رسمیت شناختن تاثیر ساختارهای اجتماعی و مشارکت بر معلولیت بود.

دسته بندی انواع معلولیت توسط سازمان بهزیستی کشور

تعاریف رسمی سازمان بهزیستی کشور به عنوان یکی از متولیان اصلی کودکان و بزرگسالان دارای معلولیت در ایران، در آخرین کتابچه تعاریف و مفاهیم استاندارد سازمان بهزیستی آمده است. در برخی موارد تعریف مستقلی برای کودکان دارای معلولیت (برای مثال کودک با معلولیت جسمی- حرکتی) ارائه نشده است، ولی از آن جایی که افراد زیر 18 سال اغلب به عنوان کودک محسوب می شنوند، از همین تعاریف برای توصیف کودکان نیز استفاده می شود.

کودکان معلول یا کودکان با نیازهای ویژه ؟

عبارت "نیازهای ویژه" محصول ویژگی‌های فرد و موانعی است که توسط اجتماع ایجاد شده است. در راه برطرف‌کردن آن نیازها موانع متعددی به چشم می‌خورد که به طور عمده توسط بشر ایجاد شده‌اند. برخی از این موانع عبارتند از خدمات و سیستم‌های ناکارآمد، سیاست‌گذاری های تبعیض‌آمیز، نگرش‌های اجتماعی، برچسب‌ها و غیره.نظام آموزشی هر کشور باید در مسیر پاسخگویی به نیاز های خاص این کودکان تغییر کند و در این زمینه کمترین میزان جدا‌سازی باید اعمال شود.